بیت‌های «جان نباشد جز خبر در آزمون — هر که را افزون خبر جانش فزون»، «اقتضای جان چوای دل آگهی است — هر که آگه‌تر بود جانش قوی است» و «چون سر و ماهیت جان مخبرست — هر که او آگاه‌تر با جان‌ترست» بارها از سوی صادرکنندگان پیام تبریک به مناسبت روز خبرنگار استفاده شده اند، هر چند مورد دوم در مثنوی نیکلسون درج نشده و ممکن است مربوط به سایر نسخه‌ها باشد، زیرا در برخی منابع اینترنتی جزو اشعار مولانا قلمداد شده است.
این نوشته برآن است که مفهوم خبر از دیدگاه مولوی‌شناسان و نیز علوم ارتباطات را بررسی و معلوم کند که آیا از این دو دیدگاه مفهوم یکسانی دارند یا با وجود شباهت ظاهری، به تعبیر حضرت مولانا «فرقشان هفتاد ساله راه» است ولی در همین مقدمه تاکید می‌کنم که در جایی که مولوی‌شناس بزرگ مرحوم استاد بدیع‌الزمان فروزانفر گفته‌اند : «بنده قلت بضاعت خویش را با عظمت مقام مولانا سنجیده و بر این کار (نگارش کتاب) دلیری می‌نمودم زیرا می‌دانستم و هم اکنون می‌دانم که هر چه تحقیق ما به غایت رسد باز دست اندیشه از دریافت پایگاه آن گوینده آسمانی کوتاه است وضع چون منی روشن است ولی باز به فرموده حضرت مولانا «کوشش بیهوده به از خفتگی است»
جایگاه خبر در علوم ارتباطات اجتماعی
خبر به دلیل گسترش چشمگیر وسایل ارتباط جمعی و رشد روز افزون دسترسی عمومی به این وسایل به موضوعی عادی و یک امر دم‌دستی تبدیل شده و بیشتر مردم به دلیل دسترسی به خبر، نسبت به آن کم یا زیاد شناخت دارند و آن را ادراک می‌کنند و از سوی دیگر این مقوله در علوم ارتباطات اجتماعی و نیز مدیریت رسانه نقش و جایگاه اساسی دارد تا جایی که «نقش خبر رسانی از دلایل مهم وجودی مطبوعات» قلمداد شده و «مهم‌ترین مضمون مطبوعات؛ اخبار یعنی انعکاس تازه‌ترین رویدادهای هر روز داخل و خارج» عنوان شده است.
دانشمندان علوم ارتباطات اجتماعی حتی آن دسته که با بدبینی به رسانه ها نگاه کرده و آنها را ابزاری در دست قدرتها برای مطیع کردن مردم دانسته اند، معتدند که «همگرا کردن فرد در یک نظام از پیش تعیین شده از ارزش‌ها، باورها و رمزگان رفتار اجتماعی و یا به عبارت بهتر وارد کردن شخص به درون یک سازمان اجتماعی مشخص» اصلی‌ترین وظیفه وسایل ارتباط جمعی است(۵) هم، «سرگرم کردن» و «مطلع کردن عموم مردم» را از وظایف رسانه‌ها بر شمرده‌اند.
این در حالی است که بیشتر صاحبنظران خبر را یکی از وظایف اصلی رسانه‌ها دانسته و بر نقش مثبت آن در جامعه تاکید دارند و معتقدند «خبر پر ارزش‌ترین کالای امروز و در دنیای اطلاعات نقش خبرسازان دارای اهمیت فزاینده است، چرا که خبرسازان امروز، در واقع سازندگان «فراواقعیت‌های» رسانه‌ای هستند که در دنیای نوین، فراتر از واقعیات عمل می‌کنند.
برخی از نویسندگان نیز «سرعت توزیع و اشاعه افکار را مدیون رسانه‌های گروهای دانسته و نوشته‌اند: «گسترش افکار عمومی در جامعه‌های قدیمی بسیار کند بوده است و به همین نسبت از حدت و شدت و در نتیجه تاثیرگذاری بی‌بهره می‌مانده است ولی در جامعه‌های جدید با ورود رسانه‌های گروهی به عرصه زندگی و اشاعه سریع اخبار و انعکاس بلامانع و منازع رخدادهای اجتماعی، افکار عمومی نیز از طریق مطبوعات و … رادیو وتلویزیون و سینما گسترش مبسیاری از صاحبنظران بر نقش رسانه‌ها در فرهنگ تاکید کرده و برخی نیز کتابهایی در این خصوص تالیف کرده‌اند(۸) که با توجه به نقش پر رنگ خبر در رسانه‌ها، می‌توان نتیجه گرفت که خبر و خبر رسانی نیز در کنار سایر کارکردهای رسانه، اهمیت خاص خود را دارد و اگر این گفته را بپذیریم که «رسانه‌ها، امروز باورهای دنیای ما را می‌سازند و یا حتی تصویری از جهان پیرامون را به ما تحمیل می‌کنند. خبر یکی از ابزارهای رسانه‌ای برای این هدف است.ی یابد»
دیدگاهتان را بنویسید