** چکیده: تنها یک روز از سخنان مضحک ترامپ علیه ایران نگذشته بود که اروپایىها دست به کار شده و کشورهایى همچون انگلیس و فرانسه و آلمان خواستار محدود کردن برنامه موشکى ایران شدند. اروپایىها در مورد برجام همنظر با ترامپ نبودند و همانطور که موگرینى به سخنان رئیس جمهور آمریکا واکنش نشان داد، ایران را پایبند به برجام معرفى کردند اما این تنها یک سوى قضیه بود زیرا تروئیکاى اروپا با انتشار بیانیهاى بعد از سخنان ترامپ از برجام دفاع کرد اما اعلام کرد: «همزمان با اینکه ما مصمم هستیم براى حفظ برجام تلاش کنیم، در نگرانى آمریکا از برنامه موشکى بالستیک ایران و فعالیتهاى منطقهاى آن که منافع امنیتى اروپا را نیز تحت تأثیر قرار مىدهند خود را شریک مىدانیم.»
نشانهها و قرائن آشکار به ما مىگوید که دولت آمریکا بر اساس راهبرد اعلامشده مىخواهد با اعلام عدم پایبندى ایران به برجام، مذاکرات را به نقطه صفر برگرداند و مذاکرات سیاسى را در شیوهاى تازه با جمهورى اسلامى ایران بر سر موضوع نفوذ منطقهاى و توانمندىهاى موشکى ایران از سر گیرد.
به نظر مىرسد نقشه آمریکایىها علیه ایران این است که محدودیتهاى هستهاى ایران دائمى شود، همچنین آمریکایىها بهشدت از موشکهاى ایران در هراس هستند و تمام تمرکز خود را براى کنترل ایران در زمینه دفاعى قرار دادهاند و بههمیندلیل بهدنبال مجاب کردن اروپایىها در اینزمینه هستد، اروپایىها نیز بدشان نمىآید بار دیگر میز گفتوگو و برجام دیگرى ایجاد شود، آنا نیز از آب گلآلود ماهى مىگیرند و بهدنبال باجخواهى هستند.
اعلام آمادگى فرانسه، آلمان و انگلیس براى فشار بر ایران بر سر توانمندى موشکى و نقشآفرینىهاى منطقهاى نشان داد حمایت لفظى آنان از برجام تنها با هدف زمینهسازى براى دستیابى به برجامهاى موشکى و منطقهاى بوده است. ازاینرو همچنین ثابت شد که خوشبینى برخى به اروپا براى حمایت از ایران پس از ناکامى در اعتماد به شیطان بزرگ سرابى بیش نیست. این طیف مدعى شکاف بین اروپا و آمریکا در موضوع برجام بودند اما با این حساب معلوم شد اتحادیه اروپا نه تنها زاویهاى با آمریکا ندارد بلکه همدست ترامپ است.
آمریکا و تروئیکاى اروپایى در مقطع کنونى سناریوى «پلیس خوب و پلیس بد» را بازسازى مىکنند؛ سناریویى که تجربه آن در طول بیش از یک دهه درگیرسازى ایران در پرونده هستهاى در اذهان ما وجود دارد. نقطه اختلاف اروپا و آمریکا در خصوص نحوه مواجهه با برجام کاملاً واضح است؛ در حالى که ترامپ اصرار دارد متن برجام را با محدودیتهاى فنى دائمى و گنجاندن تعهدات منطقهاى و موشکى اصلاح کند، اما اروپایىها معتقدند متن برجام باید دستنخورده باقى بماند و در پروندههایى جداگانه باید به سراغ موضوعات غیرهستهاى براى مهار رفتار ایران رفت. بنابراین بین اروپا و آمریکا در اینکه باید مذاکرات جدیدى را براى مهار قدرت منطقهاى و توانمندى موشکى ایران در پیش گرفت، هیچ اختلافى وجود ندارد.
آمریکایىها وقتى از مذاکره مجدد حرف مىزنند مقصودشان «غیرهستهاىسازى برجام» است. از دید آمریکا محدودسازى برنامه موشکى و منطقهاى باید به شروط پاىبندى ایران به برجامى که ابدى هم شده افزوده شود. همچنان اما هشیار باید بود شرطىسازى محیط داخلى ایران مهمترین نقطه طمع دشمن است. منصفانه است بگوییم دولت آقاى روحانى تاکنون، درباره نفى مذاکره مجدد و ترک برجام درصورت خروج آمریکا از آن صریح بوده است. مضحک است توافقى که با اوباما بسته شد و ناکام ماند، با فردى چون ترامپ تجدید شود.
آمریکا مىخواهد شرایطى ایجاد کند که کنترل رفتار دفاعى و منطقهاى ایران هم جزو شروط پایبندى آن به برجام و در نتیجه تمدید تعلیق تحریمها باشد. از آن مهمتر، ترامپ خواهان آن است که برجام هیچ محدودیتى بر سر راه اعمال تحریمهاى بیشتر علیه ایران ایجاد نکند و بهنوعى پیوند میان برجام و تحریمها از سوى ایران به رسمیت شناخته شود. چنین وضعیتى بىگمان براى ایران قابل تحمل نیست. این بهمعناى آن است که محدودیتهاى برجام، همه مولفههاى امنیت ملى ایران را در بر بگیرد، خطوط قرمز امنیت ملى ایران در زمینه قدرت دفاعى شکسته شود و ایران در ازاى تعلیق نصفه و نیمه تحریمها – که همان هم روزبهروز در حال آب رفتن است – نوعى تسلیم کامل در مقابل آمریکا را بپذیرد.
تقویت توان نظامى یکى از مولفههاى قدرتساز است و در این میان، ساخت موشکهاى مختلف بیش از همه ابزارهاى دفاعى، قدرت بازدارندگى هر کشورى را اطمینانبخش مىکند. جمهورى اسلامى ایران در همین چارچوب، در مسیر ساخت موشکهاى مختلف بالستیک و کروز گام برمىدارد. اتکاء به دانش بومى، ایران را در عرصه موشکى توانمند کرده است. شهرهاى موشکى ایران در اعماق زمین، قدرت هرگونه تحلیل را از دشمنان جمهورى اسلامى سلب کرده است.
ایران هرگز نمىخواهد جنگى را در منطقه بهراه اندازد کما اینکه تاکنون اینکار را نکرده و هرجا هم که حضورى نظامى پیدا کرده است، براى خواباندن جنگى بوده که دشمنان منطقه بهراه انداختهاند. رفتار ایران در طول این ۴۰ سال رفتارى سازنده بوده و در آینده نیز ایران همین «موقعیت مطلوب» را براى خود حفظ مىکند. شلیک موشک در واقع حصارها و حدودهاى عینى و خیالى را برهم زد و موقعیت انقلابى ایران را به رخ کشید اما همه حرف ما از طریق نمایش صحنههاى اقتدار زده نمىشود. شلیک موشک، توانمندى، اقتدار، اعتبار و زمانشناسى ایران و توانایى جمهورى اسلامى براى دفع توامان خطر اشغالگران غربى و تروریستهاى تکفیرى را به اثبات رساند اما این ماجرا باید در دو عرصه دیپلماسى رسمى و دیپلماسى عمومى تبیین گردد و ادامه پیدا کند. **
همانطور که انتظار مىرفت رئیسجمهور آمریکا در ۱۳ اکتبر اعلام کرد که برجام را دوباره مورد تأیید قرار نخواهد داد و جمهورى اسلامى ایران را به نقض توافق متهم کرد. اگرچه ترامپ در سخنرانى اش، ایالاتمتحده را از توافق خارج نکرد، اما بر توانایى خود در این موضوع تأکید کرد و به کنگره هشدار داد که اگر اصلاحات لازم را روى توافق انجام ندهد، آمریکا را از توافق خارج مىکند؛ منظور او از اصلاحات نیز مذاکره مجدد براى اصلاح برجام و آغاز مذاکرات موشکى و منطقهاى است.
* گذار از برجام به مسائل منطقهاى و موشکى
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در شبانگاه جمعه۲۱ مهر ماه سخنرانى جنجالىاش را مطابق عادت معمول رؤساى جمهور این کشور، با ادعاها و اتهامات به جمهورى اسلامى ایران آغاز کرد و لفاظىهاى مغلوط و مغشوش بسیارى را در اتهامزنى دروغین به ایران درباره حمایت از گروههاى تروریستى و توسعهطلبى صنایع موشکى و نفوذ منطقهاى ایران با هدف نشانه گرفتن آمریکا و همپیمانان منطقهاى آمریکا و. . . در نطقش مرتکب شد که با بازتابهاى فراوانى در سطوح مختلف از مقامات کشورهاى عضو ۱+۵ گرفته تا سازمان ملل و رسانههاى جهانى و حتى شخصیتهاى مطرح داخل آمریکا و مآلاً در جمهورى اسلامى ایران روبهرو شد.
ترامپ پس از وارد کردن انواعى از اتهامات به ایران، ضمن اعلام راهبرد جدید آمریکا در مقابل ایران گفت باید در برابر رفتارهاى خصمانه این کشور بایستیم تا هرگز نتواند به سلاح هستهاى دست یابد!
سخنان ترامپ نکته تازهاى نداشت و بیشتر از اعلام راهبرد جدید، در قواره بیانیهاى قابل تحلیل است که در آنچیزى جز تکرار مجموعهاى از اتهامات کلى و دروغین به جمهورى اسلامى ایران نبود. از این حیث تفاوتى با مواضع اعلامى دولتهاى گذشته آمریکا که وجه مشترک همه آنها تقابل و ضدیت با ایران است، نداشت.
* تحمیل برجامهاى موشکى و منطقهاى
نشانهها و قرائن آشکار به ما مىگوید که دولت آمریکا بر اساس راهبرد اعلام شده مىخواهد با اعلام عدم پایبندى ایران به برجام، مذاکرات را به نقطه صفر برگرداند و مذاکرات سیاسى را در شیوهاى تازه با جمهورى اسلامى ایران بر سر موضوع نفوذ منطقهاى و توانمندىهاى موشکى ایران از سر گیرد.
* راهبرد آمریکا و نقش اروپا نقطه اختلاف یا بازى مشترک؟!
آمریکا و تروئیکاى اروپایى در مقطع کنونى سناریوى «پلیس خوب و پلیس بد» را بازسازى مىکنند؛ سناریویى که تجربه آن در طول بیش از یک دهه درگیرسازى ایران در پرونده هستهاى در اذهان ما وجود دارد. نقطه اختلاف اروپا و آمریکا در خصوص نحوه مواجهه با برجام کاملاً واضح است؛ در حالى که ترامپ اصرار دارد متن برجام را با محدودیتهاى فنى دائمى و گنجاندن تعهدات منطقهاى و موشکى اصلاح کند، اما اروپایىها معتقدند متن برجام باید دست نخورده باقى بماند و در پروندههایى جداگانه باید به سراغ موضوعات غیر هستهاى براى مهار رفتار ایران رفت. بنابراین بین اروپا و آمریکا در اینکه باید مذاکرات جدیدى را براى مهار قدرت منطقهاى و توانمندى موشکى ایران در پیش گرفت، هیچ اختلافى وجود ندارد.
در این سناریو بحث بر سر این است که ترامپ در قامت پلیس بد نقطه اوج تهدید و خطر را در کمتر از۶۰ روز آینده نشان داده است؛ بر این اساس ممکن است کشورهاى اروپایى در نقش پلیس خوب، طرح بینابینى خود را که مرکز ثقل آن حفظ برجام و آغاز مذاکرات فراهستهاى باشد، به جمهورى اسلامى پیشنهاد دهند. تروئیکاى اروپا از زمان سخنرانى ترامپ تاکنون در چندین بیانیه و ملاقاتهاى سطح بالاى سیاسى با یکدیگر، دقیقاً بر همین نکته تأکید کردهاند که اروپا از یک سو خواهان حفظ برجام است و از سوى دیگر نگران توسعهطلبى ایران در عرصه منطقهاى و قابلیتهاى موشکى است. این هم کاملاً محتمل است که اروپا و آمریکا یک توافق آشکار یا پنهان صورت دهند و قانون کاتسا را که چند روز آینده زمان آغاز اجراى آن است، بهطور مشترک اجرا کنند تا ایران ناچار شود مذاکره و گفتوگو درباره برنامههاى منطقهاى و موشکى خود را بپذیرد.
طراحان این سناریو در نظر دارند طبق روش و سازوکارى که برجام هستهاى در داخل ایران به نقطه تأیید و تصویب رسید، برجامهاى منطقهاى و موشکى را از بستر ساختارهاى درون کشور و به شکل مسالمتآمیز به تصویب بخش تصمیمگیر ایران برسانند. این سناریو دو نقطه را هدف قرار داده است؛ از یک سو مىخواهند در فضاى عمومى جامعه مانند برجام هستهاى دوقطبىهاى مخالف و موافق را بهوجود آورند و سپاه پاسداران را نیز مقصر تحریمهاى جدید مالى و بانکى که طبق قانون کاتسا در پیش است، معرفى کنند؛ از سوى دیگر به زعم خود تحت تأثیر چنین فضاى روانى و تبلیغاتى، تحلیل و جهتگیرى محاسباتى بخش تصمیمساز و مدیریتى کشور را بهسوى آغاز مذاکرات مجدد منطقهاى و موشکى سوق دهند.
* تبیین دوراندیشى رهبر معظم انقلاب
اولین اصلى که به نظر مىرسد در وضعیت جدید به نحو مطلوب باید تبیین شود، دوراندیشى و درایت رهبر معظم انقلاب است. معظمله با وجود بدبینى به آمریکا و صرفاً براساس راهبرد «نرمش قهرمانانه»، به سه علت، یعنى آشکار شدن اشکالات اندیشه توسعه برونزا، کسب تجربه براى ملت و دولت مبنى بربىحاصل بودن اعتماد به آمریکا و شناخت ماهیت دشمن حاضر به مذاکره با آمریکا درباره بخش هستهاى شدند و اندکى بعد، رفتارها و نقض عهدهاى آمریکا نشان داد که آنچه رهبرى در خشت خام مىدیدند، براى برخى حتى بخشى از نیروهاى موجود در جبهه انقلاب قابل فهم و درک نبود.
* کارآمدى اقتصاد مقاومتى
به نظر مىرسد با تحولات بهوجود آمده و نگاه جدید هیأت حاکمه آمریکا، زمان آن فرا رسیده باشد که نگاه تعامل با بیرون و ارجاع مشکلات اقتصادى به خارج از کشور را کنار بگذاریم و با اعتقاد به اقتصاد مقاومتى تمام همت و عزم خود را معطوف حل مشکلات مردم کنیم. این موضوع براى چندمین بار در دیدار اخیر نخبگان علمى کشور با رهبر معظم انقلاب مورد تأکید معظمله قرار گرفت که یگانه راهحل مشکلات کشور، اقتصاد مقاومتى و تأکید بر داشتهها و توانمندىهاى داخلى است
* چرا افزایش توان موشکى عقلاً واجب است؟
۱. در سیاستهاى کلى برنامه ششم توسعه «افزایش توان دفاعى در تراز قدرت منطقهاى» بهعنوان مسألهاى بسیار حیاتى مد نظر قرار گرفته است. چنانچه در این حوزه تدابیر لازم اندیشیده نشود، تردیدى وجود ندارد که در اولین فرصت مورد تهاجم قرار خواهیم گرفت و اگر پس از پایان جنگ تحمیلى مرزهاى کشورمان مورد تعرض قرار نگرفته است، اقتدار بالاى نظامى نیروهاى نظامى، تنها دلیل آن بوده است.
۲. ایران در حالى متهم به نظامى گرى و تقویت توان نظامى خود مىشود که در مقایسه با سایر کشورهاى منطقه، تنها بخش کوچکى از بودجه خود را صرف این کار نموده است. سال گذشته «مؤسسه تحقیقاتى صلح استکهلم» با انتشار گزارشى در خصوص بودجه نظامى سالیانه کشورها، عربستان سعودى را تنها کشورى اعلام کرد که در سال ۲۰۱۳ میلادى در میان کشورهاى خاورمیانه، بیشترین هزینه نظامى را داشته است، ازاینرو در هرم بودجه نظامى دنیا، شاهد حضور عربستان سعودى در کنار قدرتهاى مطرح چند قرن اخیر مانند آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و آلمان هستیم.
بر اساس گزارشها، اکنون در زرادخانه موشکى عربستان موشکهایى با برد ۳۰۰۰ کیلومتر وجود دارند و سؤال اینجاست که این موشکها به چهکار این کشور مىآیند و کدام هدف را در نظر دارند که چنین سلاحى خریدارى کردهاند؟ وجود چنین سلاحهایى و هزینههاى هنگفت نظامى کشورهاى منطقه که گهگاه به ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار در سال مىرسد که کشورهاى استعمارگرى مانند فرانسه و آمریکا فروشنده آن هستند، پیام روشنى براى ما دارد. علاوه بر آن خوب است بدانیم اسرائیل بهجز آنکه بالاترین بودجه نظامى خاورمیانه را (بهجز عربستان) دارد، از سرانه هزینه نظامى (تقسیم بودجه نظامى به جمعیت) بالایى نیز برخوردار است. در حالى که کشورهایى مانند ایران و ترکیه سرانه نظامى حدوداً ۷۸ و ۱۲۶ دلارى در اختیار دارند نگهدارى ارتش اسرائیل براى هر شهروند اسرائیلى در سال ۱۶۹۸ دلار هزینه در بر دارد. همچنین رژیم صهیونیستى حداقل از ۱۵۰ تا ۲۰۰ بمب اتمى برخوردار است که اگرچه تاکنون خبر رسمى درباره آنها منتشر نشده اما تقریباً همه درباره وجود آنها اتفاق نظر دارند. اسرائیل همچنین از صدها موشک جریکو۱ با برد ۵۰۰ کیلومتر و جریکو۲ با برد ۲۰۰۰ کیلومتر برخوردار است. این تهدیدات، تنها گوشهاى از واقعیتهاست که ما را بر آن مىدارد با تکیه بر دانش بومى، توان نظامى را در تراز منطقهاى سطحى ارتقا دهیم تا قادر باشیم از اهداف و منافع جمهورى اسلامى ایران بهشایستگى دفاع کنیم. ماجراجویى در اشکال مختلف و نقابهاى گوناگون ما را بر آن مىدارد تا «توان موشکى و فناورىها و ظرفیت تولید سلاحها و تجهیزات عمده دفاعى برترساز» را توسعه دهیم.
اینکه مرحومهاشمى در توییت خود دنیاى فردا را دنیاى گفتمان و نه موشک خوانده بود چند نتیجه قطعى دارد:
اول آن که؛ موجب خلع سلاح ما در مقابل جنگافروزى کشورهاى منطقه خصوصاً مثلث عربستان، ترکیه و اسراییل خواهد شد و بهتبع آن ضریب امنیت دفاعى کشور تنزل خواهد کرد و دیگر آن که باعث پایین آمدن توان بازدارندگى ما در مقابل تجاوز داعش به حریم جمهورى اسلامى مىشود.
افزایش توان موشکى منطق مسلم قرآنى و دستور صریح دارد. قرآن کریم در آیه ۶۰ سوره انفال مىفرماید: «و در برابر آنها آنچه توانستید (از نیروى انسانى، سلاحهاى روز و هزینه نبرد) و اسبان بسته و آمادهشده (وسایط نقلیه مناسب) آماده سازید که بدین وسیله دشمن خدا و دشمن خود و دشمنان دیگرى را غیر آنها که شما آنها را نمىشناسید، خداوند آنها را مىشناسد، بترسانید.
* طرفهاى برجام چه خواهند کرد؟
بردن برجام به لبه پرتگاه مرگ، اعلام نقض برجام و عدم پایبندى ایران به آن، بازگشتپذیر کردن تحریمهاى گذشته و اعمال تحریمهاى جدید علیه ایران، تغییر نگرش جامعه با جنگ ادراکى درباره چرایى تشدید تحریمها و معتبر شدن تهدیدات علیه ایران، ایجاد شکاف ملى در ایران، تلاش براى بروز نارضایتىهاى عمومى جهت تجدید نظر در محاسبات طرف ایرانى، عدم خروج آمریکا از برجام منوط به پذیرش طرفهاى اروپایى و ایرانى به مذاکره مجدد درباره برجام، وادار کردن طرف اروپایى به ایفاى نقش پلیس خوب و میانجى گرى جهت افزوده شدن مسائل غیرهستهاى به برجام، ستاندههاى نقد و راهبردى از ایران در برابر دادههاى نسیه، مشروط کردن انجام تعهدات آمریکا در کاهش یا رفع تحریمها به پایبندى ایران به مفاد برجام جدید و گستردهسازى دامنه شاخصها براى اثبات پایبندى ایران به برجام، اجزاى سناریوى احتمالى آمریکا خواهد بود. با این شرایط در سناریوى آمریکا هیچ خط قرمزى براى ایران به رسمیت شناخته نمىشود و آنها امیدوارند ایران بر اثر فشار و تهدید از محیط بیرونى و درونى، به سمت پذیرش سناریوى آمریکایىها کانالیزه شود.
با پیشبینى سناریوى آمریکا، کشف سناریوى طرفهاى اروپایى خیلى کار مشکلى نیست. اروپایىها مجرى بازى طراحى شده آمریکا هستند؛ ازاینرو مىتوان سناریوى آنان را اینگونه روایت کرد: ایفاى نقش پلیس خوب براى امیدوار نگه داشتن ایران به روند آینده برجام و ممانعت از اقدام متقابل، نشان دادن در باغهاى سبز اروپایى براى اقناعسازى ایران به پذیرش مذاکره مجدد درباره برجام، ایجاد برخى گشایشهاى موقت براى وادار کردن ایران به شروع مذاکره درباره مسائل غیرهستهاى و کمک به شرطىسازى مجدد جامعه ایران به بازى داده- ستانده (برد-برد) اجزاى سناریوى اروپایى است. با این اوصاف طرفهاى اروپایى نقش مهمى در موفقیت سناریوى آمریکا دارند.
* توان بازدارندگى موشکى ایران
تقویت توان نظامى یکى از مولفههاى قدرتساز است و در این میان، ساخت موشکهاى مختلف بیش از همه ابزارهاى دفاعى، قدرت بازدارندگى هر کشورى را اطمینانبخش مىکند. جمهورى اسلامى ایران در همین چارچوب، در مسیر ساخت موشکهاى مختلف بالستیک و کروز گام برمى دارد. اتکاء به دانش بومى، ایران را در عرصه موشکى توانمند کرده است. شهرهاى موشکى ایران در اعماق زمین، قدرت هرگونه تحلیل را از دشمنان جمهورى اسلامى سلب کرده است.
«موشک قدر- ۱۱۰» یکى از انواع موشکهاى ایران است که از لحاظ سرعت جز سریعترین موشکهاى دنیا بوده و قادر است بر همه رادارها و موشکهاى ضد موشک فائق آید. «موشک بالستیک میان برد عاشورا» هم با برد دو هزار و ۵۰۰ کیلومتر به گفته مسؤولان عالىرتبه نظامى ایران، تاج صنعت موشک ایران لقب گرفته است. تنوعبخشى به قدرت موشکى، اقتدار نظامى ایران را بدون خدشه کرده و همین موضوع، رفتار انفعالى دشمنان بهویژه آمریکایىها را بهدنبال داشته است.
علاوه بر این، اتکاء صنعت موشکى ایران به توان و دانش بومى، سناریوهاى آمریکا را براى تُهى کردن ایران از اقتدار نظامى – موشکى خنثى کرده است. در مجموعه نیروهاى مسلح ایران بیش از ۱۰۰ دانشگاه و چهار هزار شرکت خصوصى وجود دارد که استفاده از آنان گسترش خواهد یافت. این مجموعه عظیم سختافزارى و نرمافزارى ایران در بحث توان نظامى، چشمانداز قدرت دفاعى و نظامى جمهورى اسلامى ایران را تثبیتتر کرده و در رقابت جهانى قرار داده است. در همین زمینه، سردار سرتیپ «امیرعلى حاجى زاده» فرمانده نیروى هوافضاى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى اعلام کرده است: قواى مسلح ایران در طبقهبندى جهانى، هفتمین قدرت جهان است.
* توان موشکى ایران در حال ارتقاء است
حرکت و پیشرفتهاى دفاعى ایران آنقدر پرشتاب است که همه سران کفر که سیستم ضدموشکى طراحى مىکنند، نتوانستها ند بر سرعت، قدرت و فراگیرى موشکهاى ایران غلبه کنند. با یادآورى تهدیدهاى رژیم صهیونیستى ضد ایران، جنگ با جمهورى اسلامى ایران پایانش معلوم نیست و دشمن، ذلیلانه شکست را خواهد پذیرفت. جمهورى اسلامى ایران بدون هیچ چشم داشتى به یک وجب از خاک همسایگان و کشورهاى منطقه، منافع خود و اسلام را دنبال خواهد کرد و با رعایت همه مبانى به مستضعفان و ستمدیدگان در برابر تروریسم کمک مىکند.
رژیم سعودى براى آنکه ضریب امنیتى خود را به رخ بکشد، رئیسجمهور آمریکا را با وعدههاى بسیار چرب به ریاض آورد تا به همه بگوید کوچکترین چشم زخم به امنیت عربستان، اقدام عملیاتى آمریکا را در پى مىآورد. این در حالى است که سعودىها در یک اقدام ناشیانه، ایران را بهعنوان اولین دشمن خود معرفى کردند و همه تلاشها را براى آراستن جبههاى ضد ایرانى از منطقه عربى، جهان اسلام و جهان غرب به کار بستند. خب همه مىدانند که شرط درست بودن چنین سیاستى این است که خدشهاى به اقتدار نظامى خود آمریکا درمنطقه وارد نباشد وقتى آمریکاتواند اراده خود را بر دو کشور عربى زخم خورده در یک موضوعى که جنبه سیاست خارجى دارد – یعنى عدم همکارى با ایران – حاکم نماید چگونه مىتواند امنیت و اقتدار عربستان در برابر ایران را تضمین نماید با این وصف کاملا واضح است که حمله موشکى ایران به داعش و مهمتر از آن عبور موشکهاى میانبرد ایران از خاک دو کشور عربى پشت رژیمهاى سعودى و صهیونیستى را لرزانده باشد. در واقع این عملیات آسیبپذیرى جدى آنها را به اثبات رساند و اینراز استراتژیک بودن شلیک موشکهاى ایرانى به دیرالزور است.
* ایران هرگز نمىخواهد جنگى را در منطقه به راه اندازد
ایران هرگز نمىخواهد جنگى را در منطقه به راه اندازد کما اینکه تاکنون این کار را نکرده و هرجا هم که حضورى نظامى پیدا کرده است براى خواباندن جنگى بوده که دشمنان منطقه به راه انداختهاند. رفتار ایران در طول این ۴۰ سال رفتارى سازنده بوده و در آینده نیز ایران همین «موقعیت مطلوب» را براى خود حفظ مىکند. شلیک موشک در واقع حصارها و حدودهاى عینى و خیالى را برهم زد و موقعیت انقلابى ایران را به رخ کشید اما همه حرف ما از طریق نمایش صحنههاى اقتدار زده نمىشود. شلیک موشک توانمندى، اقتدار، اعتبار و زمانشناسى ایران و توانایى جمهورى اسلامى براى دفع توامان خطر اشغالگران غربى و تروریستهاى تکفیرى را به اثبات رساند اما این ماجرا باید در دو عرصه دیپلماسى رسمى و دیپلماسى عمومى تبیین گردد و ادامه پیدا کند.
* آنگلا مرکل و امانوئل ماکرون
سران ۲۸ عضو اتحادیه اروپا در بیانیهاى مشترک از آمریکا خواستند تا پیش از هر اقدامى مبنى بر لغو برجام به پیامدهاى آن براى امنیت آمریکا، متحدان اروپایى و منطقه فکر کند. رهبران سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیهاى یادآور شدهاند که برجام توافقى بینالمللى است که کشورهاى روسیه، چین و دیگر کشورهاى عضو اتحادیه اروپا نیز آنرا تأیید کردهاند. مرکل، ماکرون و مىدر این بیانیه مشترک تأکید کردهاند: «ما خود را متعهد به برجام و عملى کردن آن مىدانیم.» رهبران سه کشور مهم اروپا همچنین تصریح کردند که حفظ برجام در راستاى منافع ملى و امنیتى سه کشور است. رهبران سه کشور اروپایى یادآور شدهاند که برجام توافقى بینالمللى است که کشورهاى روسیه، چین و دیگر کشورهاى عضو اتحادیه اروپا نیز آنرا تأیید کردهاند.
آمریکایىها وقتى از مذاکره مجدد حرف مىزنند مقصودشان «غیرهستهاىسازى برجام» است همانگونه که کسانى مانند مایک دوبوویتز و مایکل سینک از مدتها قبل گفتهاند. از دید آمریکا محدودسازى برنامه موشکى و منطقهباید به شروط پاى بندى ایران به برجامى که ابدى هم شده افزوده شود. همچنان اما هشیار باید بود شرطىسازى محیط داخلى ایران مهمترین نقطه طمع دشمن است. منصفانه است بگوییم دولت آقاى روحانى تاکنون، درباره نفى مذاکره مجدد و ترک برجام درصورت خروج آمریکا از آن صریح بوده است. مضحک است توافقى که با اوباما بسته شد و ناکام ماند، با فردى چون ترامپ تجدید شود.
آمریکا در پى آن است که برخى محدودیتهاى مرتبط با برنامه موشکى و برنامه منطقهاى ایران را هم صریحا در برجام بگنجاند. ثالثا برخى منابع آمریکایى مانند مؤسسه علوم و امنیت ملى پیشنهاد کردهاند مکانیسمهاى مربوط به رژیم کنترل صادرات و واردات در برجام هم اصلاح شود. همچنین آمریکا خواهان دسترسىهاى بدون محدودیت به تاسیسات نظامى ایران و تقویت باز هم بیشتر رژیم بازرسىهاى مندرج در برجام است که همین حالا هم آژانسگویدبىنظیرترین رژیم بازرسى در جهان است. در واقع اگر بخواهیم مسأله را در یک جمله خلاصه کنیم آمریکا در پى آن است که یک سلسله شروط غیرهستهاى سختگیرانه براى احراز پایبندى ایران به برجام ایجاد کند. «نیکى هیلى» در سخنرانى خود در امریکناینترپرایز این مسأله را شفاف کرده است که آمریکا مىخواهد شرایطى ایجاد کند که کنترل رفتار دفاعى و منطقهاى ایران هم جزو شروط پایبندى آن به برجام و در نتیجه تمدید تعلیق تحریمها باشد. از آن مهمتر، ترامپ خواهان آن است که برجام هیچ محدودیتى بر سر راه اعمال تحریمهاى بیشتر علیه ایران ایجاد نکند و بهنوعى پیوند میان برجام و تحریمها از سوى ایران به رسمیت شناخته شود.
چنین وضعیتىبىگمان براى ایران قابل تحمل نیست. این بهمعناى آن است که محدودیتهاى برجام، همه مولفههاى امنیت ملى ایران را در بر بگیرد، خطوط قرمز امنیت ملى ایران در زمینه قدرت دفاعى شکسته شود و ایران در ازاى تعلیق نصفه و نیمه تحریمها – که همان هم روزبهروز در حال آب رفتن است – نوعى تسلیم کامل در مقابل آمریکا را بپذیرد.
* طرح جدید سنا محدودیتهاى شدیدى را بر برجام اعمال خواهد کرد
طرح جدید سنا در پاسخ به عدم تأیید پایبندى ایران به برجام از سوى دونالد ترامپ، محدودیتهاى شدید را بر توافق هستهاى اعمال خواهد کرد؛ ازجمله اینکه اگر ایران موشک بالستیک با قابلیت حمل کلاهک آزمایش کند و یا اینکه به بازرسان براى بازدید از هر مکانى اجازه بازدید ندهد تحریمها بازگردانده خواهد شد. منتقدان این طرح که توسط سناتور باب کورکر و تام کاتن با حمایت کاخ سفید ارائه شده مىگویند که اگر این طرح تصویب شود آمریکا را در وضعیت نقض این توافق بینالمللى قرار مىدهد. باب کورکر چندین بار با همتایان دموکرات خود دیدار و رایزنى کرده تا حمایت لازم را براى تصویب آن در صحن سنا به دست آورد. تدوین کنندگان مىگویند که واشنگتن قبل از هر تغییرى با همتایان اروپایى خود در این زمینه همکارى و رایزنى خواهد کرد.
این درحالیست که فرانسه، آلمان، انگلیس و اتحادیه اروپا که طرفین دیگر این توافق هستند هشدار دادهاند که طرح ترامپ باعث اختلاف نظر میان آنها خواهد شد و اعتبار بینالمللى واشنگتن را زیر سؤال مىبرد. کورکر هفته گذشته به رویترز گفته بود که کاخ سفید براى تدوین استراتژى جدید خود علیه ایران باید با همتایان اروپایى از نزدیک همکارى داشته باشد.
* نگرانى از برنامه موشکى ایران
اما رهبران این سه کشور در این بیانیه نگرانى خود را از گسترش توان نظامى ایران نیز ابراز کردهاند. در بیانیه مشترک آمده است: «در حالى که ما از حفظ برجام حمایت مىکنیم، نگرانى خود را در باره برنامه موشکهاى بالستیکى ایران و فعالیتهاى منطقهاى این کشور که مغایر مصالح امنیتى اروپا است بیان مىکنیم. ما آمادهایم در این زمینه در همکارى تنگاتنگ با آمریکا و دیگر شرکاى ذینفع اقدامات مناسبى را انجام دهیم.»
رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا در همسویى با برخى انتقادهاى ترامپ براى ایران روشن کردهاند: «ما از ایران انتظار داریم که در گفتوگویى سازنده براى پایانبخشى به فعالیتهاىبىثباتکننده شرکت جوید و در راه دستیابى به راهحلهاى مشترک بکوشد.»
* اروپا و آمریکا؛ شریک و همدست همدیگر
دلخوش کردن به اروپا براى پشتیبانى از ایران در موضوع برجام و ادعاى شکاف و اختلاف بین اروپا و آمریکا بر سر توافق هستهاى گرچه با موضع زیادهخواهانه سه کشور علیه ایران اروپایى فرو ریخت اما طیف مدعیان اصلاحات و برخى حامیان دولت براى سرپوش گذاشتن بر خسارت محض و دستاورد تقریبا هیچ آن حاضر به پذیرش این واقعیت نیستند.
روزنامه ایران دیروز در مصاحبه با یک دیپلمات سابق نوشت: «اروپایىها سعى مىکنند که سیاست کج دار و مریزى را حداقل تا زمان حضور ترامپ در کاخ سفید طى کنند. آنها چندان از سیاستهاى ترامپ دلخوش نیستند. . . اروپایىها سعى مىکنند در عین حال که به نگرانى آمریکا دامن نمىزنند، فاصله معقولى را براى آینده بعد از ترامپ حفظ کنند یعنى همه تخم مرغهاى خود را در سبد ترامپ نخواهند گذاشت به این معنا که آنها بهدنبال حفظ موقعیت خود در دوره بعد از ترامپ هستند.»
در بخش دیگرى از این گفتوگو آمده است: «بیانیهاى که رؤساى سه کشور اروپایى در حمایت از برجام صادر کرده و خود را متعهد به اجراى تعهداتشان اعلام کردند، حائز اهمیت بسیارى است. یعنى از نظر آنها برجام فقط بهعنوان چند صفحه کاغذ منفعتى ندارد بلکه اعلام کردند ما خود را متعهد به عملى کردن آن مىدانیم و تصریح کردند حفظ برجام در راستاى حفظ منافع ملى سه کشور است. یعنى آنها منافع ملى و امنیتى خود را در حفظ برجام مىدانند.»
اعلام آمادگى فرانسه، آلمان و انگلیس براى فشار بر ایران بر سر توانمندى موشکى و نقشآفرینىهاى منطقهاى نشان داد حمایت لفظى آنان از برجام تنها با هدف زمینهسازى براى دستیابى به برجامهاى موشکى و منطقهاى بوده است. ازاینرو همچنین ثابت شد که خوشبینى حامیان دولت و مدعیان اصلاحات به اروپا براى حمایت از ایران پس از ناکامى در اعتماد به شیطان بزرگ سرابى بیش نیست. این طیف مدعى شکاف بین اروپا و آمریکا در موضوع برجام بودند اما با این حساب معلوم شد اتحادیه اروپا نه تنها زاویهاى با آمریکا ندارد بلکه همدست ترامپ است.
ایالات متحده آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان در اطلاعیهاى مشترک از ایران خواستند تا این کشور فعالیت موشکهاى بالستیک خود را متوقف کند. مقامهاى آمریکایى و اروپایى مىگویند، آزمایش موشکهاى بالستیک با توافق برجام همخوانى ندارد و مىتواند منطقه خاورمیانه را بهسوىبىثباتى بکشاند. در این اطلاعیه آمده است که دولتهاى فرانسه، بریتانیا و آلمان هر یک جداگانه با طرف ایرانى درباره دغدغههایشان در زمینه فعالیتهاى موشکى این کشور گفت و گو کردهاند.
سخنگوى وزارت خارجه ایران تأکید کرده که آزمایش موشکهاى ماهواره بر حق مسلم جمهورى اسلامى است و با تعهدات بینالمللى این کشور همخوانى دارد. کشورهاى غربى نگران این هستند که ایران به بهانه توسعه برنامه پرتابگرهاى ماهواره به تکنولوژى ساخت موشکهاى بالستیک دوربرد با قابلیت حمل کلاهک هستهاى دست یابد.
* برجام موشکى در دستور کار انگلیس، فرانسه و آلمان
تنها یک روز از سخنان مضحک ترامپ علیه ایران نگذشته که حالا اروپایىها دست به کار شدهاند و کشورهایى همچون انگلیس و فرانسه و آلمان خواستار محدود کردن برنامه موشکى ایران شدند. اروپایىها در مورد برجام هم نظر با ترامپ نبودند و همانطور که موگرینى در جمعه شب به سخنان رئیس جمهور آمریکا واکنش نشان داد، ایران را پایبند به برجام معرفى کردند اما این تنها یک سوى قضیه بوده است زیرا تروئیکاى اروپا با انتشار بیانیهاى بعد از سخنان ترامپ از برجام دفاع کرد اما همچنین اعلام کرد که : «همزمان با اینکه ما مصمم هستیم براى حفظ برجام تلاش کنیم، در نگرانى آمریکا از برنامه موشکى بالستیک ایران و فعالیتهاى منطقهاى آن که منافع امنیتى اروپا را نیز تحت تأثیر قرار مىدهند خود را شریک مىدانیم.»
به نظر مىرسد نقشه آمریکایىها علیه ایران این است که محدودیتهاى هستهاى ایران دائمى شود، همچنین آمریکایىها بهشدت از موشکهاى ایران در هراس هستند و تمام تمرکز خود را براى کنترل ایران در زمینه دفاعى قرار دادهاند و بههمیندلیل بهدنبال مجاب کردن اروپایىها در این زمینه هستد، اروپایىها نیز بدشان نمىآید بار دیگر میز گفت و گو و برجام دیگرى به ایجاد شود، آنا نیز از آب گل آلود میهى مىگیرند و بهدنبال باجخواهى هستند.
به نظر مىرسد فصل مشترک آمریکا و اروپا در مقابل ایران مربوط به نفوذ ایران در آسیاى جنوب غربى است، غربىها بهشدت از این نفوذ هراسان هستند زیرا در مقابل خود کشورى قدرتمند مانند ایران را مىبینند که علیرغم همه فشارهایى که وارد کردهاند نتوانستهاند جلوى گسترش و پیام انقلاب اسلامى باشند. بههمیندلیل است که آمریکایىها نقشه دیگرى براى ایجاد برجام دیگرى را کشیدهاند تا بتوانند ایران را در زمینه مسائل موشکى کنترل کنند، این در حالى است که تمامى مقامات جمهورى اسلامى بارها و بارها اعلام کردهاند تجهیزات دفاعى و موشکى ایران هیچگاه قابل مذاکره نیست و این از حقوق مسلم ایران است که بنیه دفاعى خود را تقویت کند.
دیدگاهتان را بنویسید